Arabisch borduren: traditie, schoonheid en steun
In de tombe van Toetanchamon is al borduurwerk gevonden, dus logisch dat er in het Midden-Oosten een echte borduurtraditie bestond. Kleine meisjes borduurden met hun moeders, tantes en buurvrouwen de prachtigste jurken of tafelkleden, terwijl ze elkaar verhalen vertelden. Fatima Abbadi: ‘Die traditie dreigt te verdwijnen, onder andere door oorlog. Daarom heb ik een cursus Arabisch borduren opgezet in Capelle.’
Twee jaar geleden verhuisden Fatima en haar gezin van Italië naar Capelle aan den IJssel. Haar moeder is Italiaanse, haar vader een Jordaanse Palestijn. Ze groeide op in een modern milieu in de Verenigde Arabische Emiraten, ging naar school in het traditionele Jordanië en studeerde in Europa, in Italië.
Buitenstaander
‘Ik was een rebels kind, hield bij onrecht nooit mijn mond. Omdat ikzelf overal als buitenstaander werd gezien, was ik me al vroeg bewust van verschillende culturen. In het Midden-Oosten was het, ‘Je bent een Europeaan’, maar in Italië vonden ze me geen échte Italiaan. Vooral na 9/11 was het: ‘Jij bent een moslim!’.
Fotografie
Fatima begon zich te verdiepen in haar afkomst. In Italië kwam ze in aanraking met Mignon – een team straatfotografen – en sloot zich bij hen aan. ‘Ik begon zelf te fotograferen, leerde veel van de andere fotografen, haalde kennis uit boeken. Mijn foto’s waren meestal van vrouwen, en ook van situaties en voorwerpen die mijn beide culturen weerspiegelen.’ Zo begon ze borduurwerk te fotograferen. Als kind borduurde ze zelf met haar moeder en buurvrouwen.
Niet alleen traditie
Fatima: ‘De Arabische borduurkunst is sterk verbonden met het domein van de vrouw. De kleding die vrouwen borduren, is niet alleen maar traditie. Het is een icoon die de identiteit van de Arabische vrouw weerspiegelt en generatieslang overgaat van moeder op dochter.’
Verzameling
Fatima raakte gefascineerd door de Arabische borduurkunst en begon oude geborduurde jurken te verzamelen. Ze kwam in aanraking met Widad Kawar uit Amman, die een museum Tiraz Centre heeft met de grootse verzameling geborduurde jurken ter wereld. ‘Widad is geweldig! En al 94 jaar. Van haar heb ik veel patronen voor mijn workshops gekregen.’
Iets terugdoen
In Italië was Fatima actief in het vrijwilligerswerk en zamelde bijvoorbeeld geld in voor zomerkampen voor vluchtelingenkinderen. In Nederland wilde ze graag iets doen voor de maatschappij en voor vrouwen, omdat ze zag dat veel vrouwen van Arabische komaf weinig contacten buitenshuis hadden. Ze stapte naar de gemeente, kwam in aanraking met Vluchtelingenwelzijn en Nicolette Lima, projectleider Inburgering Nieuwe Stijl bij Welzijn Capelle. Samen deden ze een subsidieaanvraag op Maak Capelle.
Meedoen
Nicolette Lima, projectleider Inburgering Nieuwe Stijl Capelle: ‘De cursus van Fatima is een mooie aanvulling op ons project met statushouders. Daarin doen ook de partner en kinderen mee. Veel vrouwen zitten thuis, nu komen ze bij elkaar en delen hun ervaringen. Fatima stimuleert ze ook om mee te doen in de Nederlandse maatschappij. Dit is echt een manier om mensen in hun eigen kracht te zetten!’
Huis van de Wijk
Met subsidie via Maak Capelle begon Fatima anderhalf jaar geleden haar eerste cursus Arabisch borduren, in Huis van de Wijk Oostgaarde. ‘Dat is echt een fijne plek! Die eerste keer deden er twaalf vrouwen en drie meisjes mee, uit alle delen van de Arabische wereld.’ Elk land heeft een eigen borduurtraditie: Syrië, Palestina, Irak, Jordanië… daarmee ging de groep aan de slag.
Steunen
‘Terwijl we borduren, vertelt ieder haar eigen verhaal. We delen onze ervaringen, steunen elkaar en maken samen plannen.’ Een van de vrouwen had veel problemen met haar man. Weer een ander leerde beter Nederlands en vond voltijd werk in een administratiekantoor. ‘Een andere deelnemer is een ontzettend goede kok. Haar droom is een foodtruck beginnen, zodat ze over Syrië kan vertellen door haar eten. Daar komt ze vandaan. Wie weet gaat dat lukken.’
Vastleggen
Fatima organiseerde voor de borduurgroep ook online lessen van experts uit allerlei landen. Daardoor konden de vrouwen allerlei unieke en eeuwenoude borduurpatronen maken. De Leidse hoogleraar Gillian Vogelsang – Eastwood van het Leidse Textiles Research Centre is enthousiast over Fatima’s werk, want de nieuwe Capelse documenteert alles wat ze op dit gebied doet: de workshops, lezingen, artikelen en fotografie. Fatima: ‘Ik wil dit stuk cultuur vastleggen voor het verloren gaat.’ Lachend, ‘Onze borduurgroep is niet zomaar een cursus – het is etnografisch onderzoek!’
Borduurkunstwerk
In de groep ontstond al gauw het idee om iets voor de gemeente te doen waar ze welkom zijn geheten en waar ze een veilig nieuw bestaan konden opbouwen. De mooiste stukken, waar zes deelnemers drie maanden lang aan werkten, werden samengevoegd tot één groot borduurwerk en ingelijst: een cadeau voor het college van Burgemeester en Wethouders van Capelle aan den IJssel. Uit dankbaarheid.
De groep heeft ondertussen voor de tweede keer subsidie gekregen via Maak Capelle. Fatima: ‘Dit alles heeft alleen maar kunnen gebeuren door de steun van de gemeente en de mensen van Capelle. Echt geweldig!’
Zin gekregen om mee te doen? Er is nog plek in de groep Arabisch borduren. Aanmelden kan via info@welzijncapelle.nu o.v.v. Arabisch borduren/Nicolette Lima.
