Hoe een slimme vrouw in de schulden kwam
Toen Neraja 15 jaar geleden de vader van haar kinderen leerde kennen, was hij lief voor haar, romantisch. Hij gaf haar rozen en stak veel tijd in hun relatie. Tijdens haar eerste zwangerschap kwam zijn ware aard naarboven: ze kreeg klappen. Door hem steeds geld te lenen, raakte ze uiteindelijk zelf in de schulden.
‘Ik was zwanger van ons eerste kindje toen hij me voor de eerste keer sloeg. Ik wist niet wat me overkwam: hij houdt toch van me? Maar ik had een minderwaardigheidsgevoel, dus ook wel het gevoel dat ik het verdiende.’ Haar man kwam vaak geld tekort en vroeg haar dan om bijvoorbeeld abonnementsgeld voor te schieten. Of zelfs om bestellingen op haar naam te doen. ‘Hij beloofde altijd het snel terug te zullen betalen.’
Als kind had Neraja geleerd dat anderen helpen belangrijker was dan voor jezelf opkomen. Dus zei ze nooit nee. Het bedrag wat ze hem leende, liep steeds verder op. ‘Er ging meer geld uit dan er in kwam. We kregen schulden, maar ik leefde of het niet zo was. Ik had geen energie om het aan te pakken, maar durfde ook niet, schaamde me ontzettend. Ook hoopte ik dat het vanzelf wel zou goedkomen. Dat was niet realistisch, maar door alle andere problemen en de vele stress kon ik niet meer helder nadenken.’
Ongeopende post
Rond 2012 kwamen de eerste brieven van incassobureaus. Zoals veel mensen met schulden maakte Neraja post niet meer open. ‘Op een dag kwam een medewerker van een incassobureau langs op mijn werk om hun post aan mij af te leveren. Mijn baas was geschokt, hij had dit totaal niet van me verwacht. Hij vroeg me om niet langer mijn kop in het zand te steken.’
De Rotterdamse stopte met geld geven aan haar man en meldde zich aan voor een schuldregeling bij de Kredietbank. ‘Een vriendin bleek ook schulden te hebben. Samen was het makkelijker om hulp te zoeken.’ De twee moesten hun administratie ordenen, een lijstje van schuldeisers opgeven en zich melden bij Bureau Kredietregistratie.’ Maar Neraja’s man zei dat dat niet nodig was, dat hij haar wel zou helpen het op te lossen.
Uithuisplaatsing
Wéér stak ze haar kop in het zand. Wéér ging er meer uit dan erin kwam. Wéér maakte Neraja geen brieven open en negeerde rekeningen: ‘Ik hielp nota bene oudere tantes met de administratie, dus wist heel goed hoe het moest. Maar mijn eigen administratie? Dat lukte me niet.’ Aan deurwaarders probeerde ze te betalen wat kon. Haar moeder hielp haar een paar keer uit de brand. Twee keer werd de stroom afgesloten en bijna kwam het tot uithuisplaatsing.
Neraja raakte depressief door de jarenlange mishandelingen. ‘De mentale mishandelingen hadden het meeste impact. Ik was angstig en wantrouwig naar anderen, had paniekaanvallen en faalangst, voelde me minderwaardig.’ Waarom bleef ze zo lang bij een man die haar zó slecht behandelde? ‘Grenzen aangeven had ik nooit geleerd. En hij brandde me af, maakte me bang door te zeggen dat geen enkele andere man me zou willen. Een tante zei, “In iedere relatie is er toch wel iets? Draag je kruis”.’ Meerdere keren verbrak ze de relatie, maar steeds beloofde haar man beterschap, en steeds nam ze hem terug.
Pastoor
Op een dag woonde Neraja een kerkdienst bij. ‘In zijn preek zei de pastoor, “God zegt: waar ben je bang voor? Ik heb je al meerdere tekens gegeven. Leg je zorgen bij mij neer, ik weet wat de juiste weg voor jou is. Vertrouw op mij”. Het voelde alsof die boodschap speciaal voor mij was. Na afloop ging ik naar huis en zei, ‘ik wil dit niet meer. Morgen moet je je spullen pakken en weggaan. En hij ging.’
Haar ex bleef haar stalken, ondanks een straatverbod. Hij had niet verwacht dat zijn vrouw zonder hem verder zou kunnen. Na het verbreken van de relatie takelde hij haar vreselijk toe. Een buurvrouw kwam tussenbeide en voorkwam het ergste. ‘Ik kwam in de ziektewet, het ging niet meer. De mishandelingen, de stress en het constante, diepe verdriet: mijn lichaam en geest waren op.’
Depressief
De Rotterdamse zat op de bodem van een donkere put. Ze had nergens zin in, verzorgde zichzelf niet meer. ‘Ik kon nog net voor de kinderen zorgen, maar als zij op school zaten, trok ik de gordijnen dicht. Eén keer dacht ik zelfs aan suïcide. Maar m’n kinderen kwamen steeds in me naar boven. Uiteindelijk waren zij mijn motivatie om hulp te zoeken.’
Ze gaf zich een tweede keer op voor een schulddienstverleningstraject. Het wijkteam Rotterdam schakelden alle instanties in, en psychologische hulp voor haarzelf én de kinderen. Ook deed ze mee aan een cursus Krachtige Vrouwen, met andere vrouwen die huiselijk geweld meemaakten. Drie jaar lang leefde het gezin op €100 per week. ‘Mijn kinderen wisten heel goed dat we van weinig rond moesten komen. We kochten alleen aanbiedingen, en bijvoorbeeld siroop in plaats van prik.’
Opkrabbelen
Net na het begin van haar schuldhulpverleningstraject verhuisden Neraja en haar zoons naar Capelle, weg van haar ex. Langzaam krabbelden ze samen uit die diepe, duistere put. Ze is trots dat ze eindelijk de kracht vond om voor zichzelf op te komen: ‘Net op tijd, anders had het me m’n leven gekost. Het geloof gaf me de kracht om die gewelddadige relatie te verbreken.’
In maart 2023 was ze schuldenvrij. ‘Dat was een last van mijn schouders! Echt een overwinning.’ Op financieel gebied moest Neraja weer helemaal opnieuw beginnen. Kon ze dat wel, zelf een overzichtelijke administratie bijhouden? Daarom, en omdat ze wilde leren sparen, deed ze mee aan de budgettraining van Welzijn Capelle. ‘Het was een leuk groepje; we motiveerden elkaar, ook om het huiswerk te doen. We leerden met weekbudgetten werken en een kasboekje, maar kregen ook psychosociale info, bijvoorbeeld over wat stress met je doet. Heel interessant.’
Weekbudget
De Rotterdamse plant nog steeds haar uitgaven in per week: boodschappen, benzine, vaste lasten. Alle bonnetjes bewaart ze. ‘Vooral het kasboekje bijhouden heeft me geholpen. En sparen lukt ook, dankzij die weekbudgetten. Ik begon met €10 per week. Zelfs nu ik meer inkomen heb, leven we van maar €150 per week.’ Het overzicht in haar administratie geeft Neraja rust. ‘Dat wil ik m’n kinderen ook meegeven. Mijn oudste is begonnen met een bijbaan, en ik heb gezegd: koop een map en doe al je post en loonstrookjes daarin.’
De gemeente zou ze willen meegeven hoe goed het is als mensen ná hun schuldhulpverleningstraject zo’n budgettraining doen. ‘Ik had eerder zo’n training gedaan, maar daar is niets van blijven hangen. Door alles wat er speelde, had ik er geen ruimte voor in m’n hoofd. Het zou mooi zijn als de budgettraining standaard onderdeel werd van de hulpverlening van de gemeente, als afsluiting. Dan weet je zeker dat mensen het zelf kunnen.’
Dankbaar
Neraja is dankbaar voor alle hulpverlening. ‘In de Surinaamse cultuur zijn mensen geneigd problemen in de doofpot te stoppen. Je vuile was hang je niet buiten. Maar nu vindt mijn familie het toch wel goed dat ik hulp heb gezocht. Al vroegen sommigen wel of ik me niet schaamde. Maar ik kón het niet alleen.’ Wie haar nu ziet, kan zich haast niet voorstellen van hoever ze is gekomen: een mooie vrouw met stralende ogen, zelfverzekerd en vrolijk. Ondertussen doet ze via het UWV een opleiding tot Ervaringsdeskundige Huiselijk Geweld. ‘Ik hoop werk te vinden waarbij ik vrouwen in situaties net huiselijk geweld kan ondersteunen en motiveren. Ik wil ze zeggen, kijk naar wat ik allemaal heb meegemaakt: je kúnt erbovenop komen!’
Heb je schulden, of denk je dat je schulden aan het opbouwen bent? Vraag zo snel mogelijk hulp aan!
